Hoe degrowth de wereld kan redden
p. 39
Wie vandaag in een kapitalistisch land woont, heeft geleerd dat er een fundamenteel verschil bestaat tussen de menselijke maatschappij en de rest van de leven wereld: mensen staan los van de natuur en zijn er superieur aan; mensen zijn wezens met een ziel en geest en handelend vermogen (agency), terwijl de natuur een inert, mechanisch object is. Dit wereldbeeld heet dualisme. We hebben deze ideeën geërfd van een lange opeenvolging van denkers, van Plato tot Descartes, die ons hebben verteld dat mensen het recht hebben om de natuur te exporteren en te beheersen. Dit werd niet altijd zomaar door iedereen gelooft. Wat er is gebeurd, is dat de wegbereiders van het kapitalisme andere, meer holistische wereldbeelden moest vernietigen en de mensen moesten overtuigen of dwingen om dualistisch te gaan denken.
p. 40
De mensheid tijdens het grootste deel van haar geschiedenis een heel andere zijnsleer had, die we met de overkoepelende term animisme aanduiden. Mensen zagen over het algemeen juist geen fundamentele scheiding tussen zichzelf en de rest van de levende wereld. Het tegenovergestelde was zelfs het geval: zij herkende een diepe verwevenheid met rivieren, bossen, dieren, planten en zelfs met de planeet, en beschouwde die als bewuste wezens, net als mensen en bezielt door dezelfde geest.
p. 45
Het animisme gaf dingen een ziel; de industrialisering maakt zielen tot dingen.
p. 56
De kolonisatie verstrekte ook de grondstoffen die nodig waren voor de industriële revolutie. Om zich te verzekeren van voldoende aanvoer namen Europeanen grote stukken land in bezit om plantages te stichten: miljoenen hectares over grote delen van Brazilië, West-Indië en Noord-Amerika. Tegen het jaar 1830 had Groot-Brittannië zich in de koloniën in de Nieuwe Wereld een equivalent van zo’n 10 á 12 miljoen hectaren toegeëigend. En dit was geen ordelijke, gewetensvolle ontginning. Koloniale mijnbouw, houtkap en plantages met monoculturen veroorzaakte ecologische schade op een historisch (tot dan toe) ongekende schaal.
p. 57
De toepassing van deze logica op grondbezit en landbouw markeert een fundamentele ommekeer in de geschiedenis van de mens. Het betekende dat voor het eerst in het bestaan van de mens het leven wordt beheerst door de dwangmatige noodzaak om productiviteit te intensiveren en opbrengsten te maximaliseren.